Taksonomia UE w praktyce – przewodnik Forvis Mazars

Taksonomia zapewnia system klasyfikacji danej działalność gospodarczej kwalifikującej się jako zrównoważona środowiskowo, który:

• Promuje wspólne zrozumienie wśród interesariuszy.
• Zwiększa skalę zrównoważonych inwestycji.
• Chroni przed „greenwashing”.
• Zachęca do stosowania praktyk biznesowych przyjaznych dla klimatu.
• Zwiększa przejrzystość rynku.
• Zapewnienie zgodności z celami klimatycznymi i energetycznymi

Cele i kryteria Taksonomii UE

Taksonomia UE określa sześć celów środowiskowych, które są kluczowe w procesie przejścia na zrównoważoną gospodarkę i zeroemisyjną:

• Łagodzenie zmian klimatu.
• Adaptacja do zmian klimatu.
• Zrównoważone wykorzystanie i ochrona zasobów wodnych i morskich.
• Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym.
• Ochrona i odbudowa różnorodności biologicznej i ekosystemów.
• Zapobieganie zanieczyszczeniom i jego kontrola.

Unijna systematyka zawiera wykaz działalności, które mogą być uznane za zrównoważonego środowiskowo jeżeli spełniają techniczne kryteria kwalifikacji takie jak:

1. Istotny wkład: zapewnia, że działalność gospodarcza ma znaczący pozytywny wkład w co najmniej jeden z sześciu celów środowiskowych, poprzez własne operacje lub poprzez łańcuchy wartości.
2. Zasada nie czyń poważnych szkód (DNSH): zapewnia, że działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych.  

Dwie koncepcje w sprawozdawczości w ramach zielonej taksonomii to:

1. Kwalifikowalność (ang. Eligibility): Działalność „kwalifikuje się” do raportowania w ramach Taksonomii, jeśli jest zgodna z opisem działalności wymienionym w rozporządzeniach delegowanych dotyczących klimatu lub środowiska.
2. Dostosowanie (ang. Aligment): Działalność jest „dostosowana”, jeśli jest zgodna ze wszystkimi technicznymi kryteriami kwalifikacji związanymi z działalnością wymienioną na liście i spełnia minimalne gwarancje.

Chociaż Taksonomia UE  to koncentruje się przede wszystkim na kwestiach środowiskowych, czynniki społeczne i związane z zarządzaniem muszą być również brane pod uwagę przy ocenie „dostosowania” działalności gospodarczej do taksonomii. Artykuł 18 rozporządzenia w sprawie systematyki obejmuje minimalne gwarancje. Oprócz gromadzenia danych, przedsiębiorstwa będą musiały wykazać, że ich proces należytej staranności i kryteria oceny działalności są solidne, tak aby działalność gospodarcza nie naruszała kluczowych wytycznych, takich jak Wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka.
 

Sprawozdawczość w ramach taksonomii UE

Tylko działalność gospodarcza, która jest „dostosowana” do systematyki i spełnia minimalne gwarancje, kwalifikuje się do sprawozdawczości w ramach systematyki UE. Artykuł 8 rozporządzenia w sprawie systematyki określa wskaźniki sprawozdawczości. Przedsiębiorstwa są zobowiązane do raportowania:

·   udział procentowy obrotu pochodzący z produktów lub usług związanych z działalnością zrównoważoną środowiskowo,

· udział procentowy nakładów inwestycyjnych (CAPEX) odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością zrównoważoną środowiskowo,

·  udział procentowy wydatków operacyjnych (OPEX) odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością zrównoważoną środowiskowo.

Raportowanie jasnych, spójnych wskaźników umożliwia interesariuszom porównywanie przedsiębiorstw i ocenę, jak zrównoważona środowiskowo jest firma.

Proces prawidłowej oceny dostosowania działalności gospodarczej do raportowania w ramach Taksonomii może stanowić duże wyzwanie. Wszelkie ograniczenia lub założenia leżące u podstaw procesu oceny działalności muszą być jasno udokumentowane. Ponadto, dane wspierające raportowanie w ramach Taksonomii mogą nie być łatwo dostępne w niektórych firmach i konieczne będą prace nad pozyskaniem odpowiednich danych i opracowaniem rzetelnych założeń.

 

W jaki sposób Taksonomia UE współdziała z innymi regulacjami

Dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), dyrektywa w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (CSDD) oraz unijna taksonomia opierają się na Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych. Przedsiębiorstwa mogą najlepiej przygotować się, oceniając, czy są objęte zakresem całej sprawozdawczości regulacyjnej i przeprowadzając analizę luk w stosunku do zidentyfikowanych wymogów sprawozdawczych. Co więcej, jeśli firmy zapewnią, że mają solidny proces należytej staranności w odniesieniu do własnych działań i całego łańcucha wartości, będzie to wpływać na ich przygotowanie do raportowania.

• CSRD: Europejskie Standardy Sprawozdawczości w zakresie Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) mogą dostarczyć przydatnych informacji do analizy minimalnych gwarancji, w tym procesu należytej staranności, o którym mowa w ESRS 1 i 2. ESRS G1 może zawierać elementy dotyczące odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej.
• CSDDD: Zawiera wytyczne dotyczące tego, w jaki sposób przedsiębiorstwa powinny identyfikować, oceniać, ustalać priorytety, łagodzić i monitorować swój wpływ na ludzi.
• Taksonomia UE: Zapewnia zgodność z wymogiem „minimalnych gwarancji” zgodnie z art. 18.

Komisja Europejska (KE) regularnie aktualizuje i publikuje dodatkowe wytyczne w celu wsparcia sprawozdawczości w zakresie taksonomii UE; w listopadzie 2024 r. KE opublikowała często zadawane pytania dotyczące taksonomii UE, uzupełniając wytyczne dotyczące często zadawanych pytań, które są już dostępne dla CSRD i CSDDD. Przedsiębiorstwa powinny jak najszybciej zidentyfikować i zrozumieć synergie między tymi przepisami.

W opublikowanym 26 lutego 2025 r. pakiecie Omnibus Komisja Europejska zaproponowała istotne zmiany w zakresie ujawnień taksonomicznych zgodnie z art. 8 rozporządzenia 2020/852 (Taksonomia UE). Kluczowe zmiany obejmują:​

• Dobrowolna sprawozdawczość w zakresie Taksonomii: Propozycja sugeruje umożliwienie dużym firmom (o rocznych przychodach poniżej 450 mln EUR) dobrowolnego raportowania swoich postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, uznając ich wysiłki na rzecz dostosowania się do Taksonomii.
• Raportowanie częściowego dostosowania (partial alignment reporting): Zaproponowano, aby przedsiębiorstwa o przychodach poniżej 450 mln EUR mogły raportować działania, które spełniają niektóre, ale nie wszystkie techniczne kryteria Taksonomii, co ułatwi im wykazanie wysiłków na rzecz zrównoważonego rozwoju.
• Elastyczność w raportowaniu: Propozycja wprowadza większą elastyczność w sposobie, w jaki firmy objęte zakresem raportowania dostosowują się do Taksonomii, co ma na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw.
• Uproszczone szablony raportowania: Propozycje przewidują redukcję wymaganych ujawnień w szablonach raportowania taksonomicznego. Obejmuje to brak konieczności oddzielnego raportowania działań zgodnych z różnymi celami Taksonomii oraz połączone podejście do raportowania działań DNSH (Do No Significant Harm) i energii jądrowej/gazu ziemnego.
• Wyłączenie z raportowania: Propozycja Komisji Europejskiej przewiduje, że obowiązek raportowania w ramach Taksonomii UE będzie dotyczył tylko dużych przedsiębiorstw objętych CSRD, które mają więcej niż 1 000 pracowników i osiągają przychody przekraczające 450 mln EUR. Firmy poniżej tego progu będą mogły raportować dobrowolnie w ramach uproszczonego reżimu "opt-in".

Te zmiany mają na celu uproszczenie procesu raportowania, zwiększenie przejrzystości oraz lepsze dostosowanie do rzeczywistych możliwości i potrzeb przedsiębiorstw.

Proces legislacyjny postępuje i tak 3 kwietnia Parlament Europejski przyjął propozycję „stop the clock”, która zakłada przesunięcie o 2 lata obowiązku raportowania CSRD dla spółek fali 2 i 3 (tj. pierwotnie raportujących od 2026 i 2027 r. na podstawie odpowiednio roku obrotowego 2025 i 2026).

8 kwietnia EFRAG, na wniosek Komisji, rozpoczął konsultacje (ang. public call) na temat uproszczenia standardów ESRS. Komisja oczekuje propozycji od EFRAG do 25 października 2025 r. 14 kwietnia 2025 Rada UE formalnie przyjęła dyrektywę „Stop-the-Clock”.

Spodziewane są dalsze kroki w procesie, o których będziemy informowali naszych klientów na bieżąco.

 
Jak Forvis Mazars może wesprzeć Twój biznes?

W Forvis Mazars zapewniamy wsparcie dla firm w ich przygotowaniu do wymogów związanych z nowymi regulacjami. Ostatnie aktualizacje mogą powodować zamieszanie i wyzwania związane ze zrozumieniem, jakie dane należy gromadzić i jak najlepiej przygotować się do sprawozdawczości. 

Aby pomóc firmom w poruszaniu się po Taksonomii UE, Forvis Mazars stworzył przewodnik „Przewodnik po Taksonomii UE. Poruszaj się po taksonomii UE i powiązanych przepisach”. Przewodnik ten zawiera praktyczne informacje na temat poruszania się w ramach Taksonomii UE, wyjaśnia ramy i podkreśla kluczowe cechy taksonomii, takie jak zasada „Nie czyń poważnych szkód”.

Przewodnik podkreśla znaczenie dostosowania do korporacyjnych strategii ESG i zwiększenia przejrzystości w celu budowania zaufania wśród interesariuszy. Zachęca również do wykorzystania taksonomii jako narzędzia do zrównoważonego rozwoju i innowacji.