Ceny transferowe pod lupą fiskusa – 2024 rokiem rekordowych doszacowań

Czym są ceny transferowe i dlaczego są tak istotne?

Ceny transferowe to ceny stosowane w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, czyli takimi, które pozostają ze sobą w relacjach kapitałowych, osobowych lub innych. Najczęściej dotyczy to spółek należących do tej samej grupy kapitałowej, np. gdy polska spółka zależna kupuje usługi od zagranicznej centrali albo sprzedaje towary do siostrzanej firmy.

Przepisy podatkowe wymagają, aby ceny te odpowiadały warunkom rynkowym i były ustalane na poziomie, który zaakceptowałyby między sobą niezależne podmioty działające w porównywalnych warunkach. Jeśli cena zostanie sztucznie zaniżona lub zawyżona, może to prowadzić do nieuprawnionego przenoszenia dochodów.

W takiej sytuacji organy podatkowe mają prawo doszacować dochód, naliczyć zaległy podatek wraz z odsetkami oraz nałożyć dodatkowe sankcje. Co istotne, odpowiedzialność za nieprawidłowości w zakresie cen transferowych może również dotyczyć członków zarządu zarówno na gruncie karno-skarbowym, jak i cywilnym.

Mniej kontroli, większe doszacowania – dane z 2024 roku

W 2024 roku przeprowadzono 259 kontroli cen transferowych – to mniej niż 336 kontroli rok wcześniej, co mogłoby sugerować spadek aktywności organów. Jednak rzeczywistość jest zupełnie inna. Mimo mniejszej liczby kontroli, ich skuteczność znacząco wzrosła: łączna kwota doszacowanego dochodu osiągnęła poziom 804 milionów złotych, co stanowi wzrost o 80% w porównaniu do roku 2023.

Tak wysoka efektywność wynika m.in. z coraz szerszego wykorzystania danych z formularzy TPR. Dzięki temu narzędziu organy skarbowe mają dostęp do szczegółowych informacji o typach transakcji, poziomie rentowności, stosowanych metodach kalkulacji cen, a nawet o zaangażowaniu w transakcje z podmiotami z tzw. rajów podatkowych. Te dane są porównywane z rynkowymi benchmarkami oraz z wcześniejszymi latami, co pozwala szybko wychwycić anomalie, jak np. nagłe spadki rentowności.

Ponadto fiskus coraz częściej analizuje struktury transakcyjne w ujęciu funkcjonalnym – badając, kto faktycznie ponosi ryzyko i kto pełni kluczowe funkcje w grupie. To wszystko pokazuje, że kontrola cen transferowych nie jest już działaniem przypadkowym – to proces analityczny, oparty na danych, który może być dla firm nie tylko kosztowny, ale i strategicznie ryzykowny.

Jakie transakcje są najczęściej kontrolowane?

W praktyce fiskus koncentruje się na transakcjach, które wiążą się z wysokim ryzykiem podatkowym, trudnością w ustaleniu ceny rynkowej oraz potencjałem do przenoszenia dochodów w ramach grupy. Wśród najczęściej kontrolowanych obszarów znajdują się m.in.:

• sprzedaż i zakup towarów wewnątrz grupy (np. produkcja w Polsce, dystrybucja za granicą),
• zakup usług zarządczych i doradczych,
• udzielanie pożyczek, organizacja cash poolingu,
• opłaty za znaki towarowe, know-how, licencje,
• restrukturyzacje (przeniesienie funkcji, aktywów, ryzyk),
• transakcje z podmiotami zlokalizowanymi w tzw. rajach podatkowych,
• korekty cen transferowych dokonywane na koniec roku (tzw. TP adjustments).

Jak się zabezpieczyć? Rekomendacje eksperta

Aby skutecznie zarządzać ryzykiem i przygotować firmę na ewentualną kontrolę, rekomendujemy następujące działania:

• Regularne przeglądy wewnętrzne (audyt TP) – najlepiej z udziałem niezależnego doradcy.
• Formalna polityka cen transferowych – dowód świadomości i transparentności w grupie.
• Dowody źródłowe i realność transakcji – e-maile, umowy, oferty – nie tylko narracja.
• Ostrożność przy korektach TP – muszą być zgodne z polskimi przepisami podatkowymi, symetryczne i dobrze udokumentowane.
• Analiza wskaźników z TPR-C – by wiedzieć, czy firma nie znajduje się „na celowniku”.
• Szkolenie zespołu

Dobra dokumentacja, klarowna polityka i świadomy zespół to nie tylko sposób na uniknięcie doszacowania, ale także wyraz odpowiedzialnego zarządzania podatkami w firmie.

W czym możemy pomóc?

• Realizujemy kompleksowe audyty cen transferowych, podczas których identyfikujemy kluczowe ryzyka podatkowe i przedstawiamy konkretne rekomendacje służące ich ograniczeniu.
• Tworzymy rzetelną dokumentację cen transferowych, zarówno lokalną, jak i grupową – zgodnie z obowiązującymi przepisami i praktyką organów.
• Opracowujemy analizy porównawcze (benchmarki), które odzwierciedlają realia rynkowe i spełniają aktualne wymagania formalne.
• Projektujemy i wdrażamy polityki cen transferowych, wspierając spójność działań podatkowych w całej grupie kapitałowej.
• Reprezentujemy klientów w kontaktach z organami podatkowymi, oferując wsparcie podczas kontroli, korekt TP i w procedurach APA.
• Prowadzimy praktyczne szkolenia z zakresu cen transferowych, dostosowane do potrzeb działów finansowych, podatkowych i zarządu.

Zespół Forvis Mazars na bieżąco śledzi zmiany w podejściu organów i wspiera firmy w przygotowaniu się do wyzwań regulacyjnych i dokumentacyjnych. Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.